Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (53.4 KB, 4 trang )
Đang xem: Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong bài thơ chiều tối
Thiên nhiên mở ra bằng những thi liệu quen thuộc: Cánh chim – chòm mây. Trong thơca cổ điển phương Đông, cánh chim bay về tổ, về núi rừng thường mang ý nghĩa biểutượng cho buổi chiều tà: “Chim bay về núi, tối rồi” (Ca dao), “Chim hôm thoi thót về rừng”(Truyện Kiều )… Như vậy cánh chim chiều vừa mang ý nghĩa không gian, vừa mang ýnghĩa thời gian.“Cô vân mạn mạn độ thiên không;”Câu thơ gợi nhớ Thôi Hiệu “Ngàn năm mây trắng bây giờ còn bay” (Hoàng Hạc lâu ) và thơNguyễn Khuyến “Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt” (Thu điếu ); có điều, trong thơ Bác đókhông phải là áng mây trắng ngàn năm gợi sự vĩnh hằng, cũng không phải là tầng mây lơlửng gợi sự không vĩnh viễn mà cũng không mang bao nỗi khắc khoải mơ hồ của conngười trước cõi hư không, không nhàn tản, thoát tục. Đây chỉ là một chòm mây quen thuộctrên bầu trời, nó gợi rất nhiều về cái cao rộng, trong trẻo, thanh bình, êm ả, mênh mông,tĩnh lặng của một chiều thu nơi núi rừng Quảng Tây. Với chòm mây ấy, không gian nhưmênh mông vô tận và thời gian như ngừng trôi.Bức tranh thiên nhiên xóm núi lúc chiều tối được miêu tả bằng hai nét rất gợi cảm. Mộtcánh chim mỏi mệt (quyện điểu) bay về rừng tìm cây trú ẩn. Một áng mây cô đơn, lẻ loi (côvân) lơ lửng giữa bầu trời. Cảnh đẹp mà thoáng buồn đối nhau rất hài hoà. Chỉ hai nét vẽ,tả ít mà gợi nhiều đã làm hiện lên cái hồn cảnh vật. Tác đã vận dụng thi pháp cổ rất sángtạo, lấy điểm vẽ diện, lấy động tả tĩnh gợi lên một bầu trời mênh mông, bao la, một khônggian vô cùng tĩnh lặng, vắng vẻ.Chòm mây lẻ loi trôi lững lờ trên tầng không, còn người tù thì cô đơn giữa một buổi chiềunơi đất khách, tuy giống như đám mây côi cút lẻ loi, nhưng đám mây thì ít ra cũng có đượcsự tự do trên bầu trời, còn người tù thì không. Thế nhưng ta cần phải thấy rằng, chòm mâycô lẻ ấy chính là tâm hồn của người tù đang tự do trên không trung. Ngay trong cách nhìncảnh, ta cũng nhận ra thái độ ung dung của con người. Bút pháp chấm phá chỉ với vài nétvẽ ( bầu trời, cánh chim và chòm mây ) đã tả được cái hồn của cảnh chiều nơi rừng núi.Không gian như được mở rộng ra, rất khoáng đãng, mênh mang.Có thể thấy nhà thơ đã sử dụng cách truyền tải nội dung trữ tình theo cách tả cảnh ngụ
tình quen thuộc của thơ cổ . Thông qua hình ảnh “cánh chim” và hình ảnh “chòm mây bứctranh thiên nhiên chiều tối hiện ra với vẻ đẹp cổ điển đầy thi vị.Hình ảnh của thơ Bác cũng mang tinh thần hiện đại bên cạnh những bút pháp cổđiển khi lựa chọn những hình ảnh bình dị của cuộc sống thường ngày, có thật trongđời sống.Hai câu đầu gợi tới hai câu trong bài Độc toạ Kính Đình sơn của Lí Bạch:Chúng điểu cao phi tậnCô vân độc khứ nhàn.Xuân Diệu dịch:Bầy chim một loạt bay caoLưng trời thơ thẩn đám mây một mình.Có thể thấy, nếu cánh chim trong thơ Lí Bạch bay mất hút vào cõi vô tận, gợi sự vô định, xaxăm, phiêu bạt thì trong thơ Bác đó là cánh chim của đời sống hiện thực, nó có điểm dừng( về rừng ), nó bay theo cái nhịp điệu bất tận của cuộc sống: sáng bay đi kiếm ăn, tối bayvề rừng tìm chốn ngủ. Nhà thơ không sử dụng bất cừ tính từ “tối” nào để nói về khoảngthời gian được quy chiếu trong bức tranh thơ nhưng người đọc vẫn cảm nhận được sự vậnhành của trời đất khi ngày tàn.Sang hai câu cuối, ngỡ như cảnh vật ấy sẽ gợi lên những nỗi buồn nhân sinh, ámảnh thân phận, thế nhưng bài thơ đã đem đến cho ta một cảm nhận hoàn toàn khácvới hình ảnh con người lao động trong không gian xóm núi:“Sơn thôn thiếu nữ ma bao túcBao túc ma hoàn lô dĩ hồng”(Cô em xóm núi xay ngô tốiXay hết lò than đã rực hồng)Nếu trong hai câu đầu, cảnh vật hiện ra trong những nét vẽ chấm phá, phần nào mang tínhchất ước lệ cổ điển thì hình ảnh người phụ nữ lao động ở đây lại được gợi tả một cách cụthể, sinh động như một bức tranh hiện thực. Chính nét vẽ đời thường ấy làm cho bài thơthêm dáng vẽ hiện đại, hơn thế, trong sự hình dung về cự li, khoảng cách với cánh chim và
Xem thêm: 04 Bước Tra Cứu Căn Cước Công Dân Online Nhanh Và Chính Xác Nhất 2021
chòm mây ( ở viễn cảnh ), hình ảnh cô gái xay ngô, hình ảnh con người (ở cận cảnh ) nổibật lên như là trung tâm của bức tranh thiên nhiên.Bức tranh vẽ cái thời khắc đầu đêm bên xóm núi cho thấy Bác đã quên cảnh ngộ đau khổcủa mình để cảm nhận cuộc sóng của nhân dân. Nó nói lên sự quan tâm, tình thương củaBác với những người lao động nghèo mà sự làm việc nặng nhọc được biểu hiện qua âmđiệu khắc khổ của lời thơ. Câu thơ thứ ba nguyên nghĩa là “Cô gái xóm núi xay ngô”. Đó làmột câu miêu tả chân thật, giản dị như đời sống hằng ngày. Đến bây giờ, từ bức tranh thiênnhiên chuyển sang bức tranh đời sống, từ cảnh trời mây chim muông chuyển sang cảnhcon người và lại là con người lao động – đấy là xu hướng vận động trong cấu trúc của bàithơ.Ba chữ “ma bao túc” được điệp lại, đảo lại thành “bao túc ma hoàn” có giá trị thẩm mĩ đặcsắc. Nó vừa gợi tả sự chuyển động liên tục, mải miết của cối xay ngô, vừa thể hiện đứctính cần mẫn của cô thiếu nữ nơi xóm núi, đồng thời tạo nên âm điệu nhịp nhàng của vầnthơ. Hình ảnh “lò than đã rực hồng” (lô dĩ hồng) gợi lên một mái ấm gia đình yên vui. Trênđường đi đày nơi đất khách xa lạ, tâm hồn nhà thơ vẫn gắn bó với nhịp sống cần lao,hướng về ngọn lửa hồng, làm vợi đi ít nhiều cô đơn lẻ loi. Chữ “hồng” đặt cuối bài thơ, thipháp cổ gọi là “thi nhãn”, làm sáng bừng bức tranh xóm núi trong chiều tối.Bức tranh “Chiều tối” từ tư tường đến hình tượng, từ không gian, thời gian đến cảm xúcđều được miêu tả, diễn tả trong trạng thái vận động. Vận động từ cảnh sắc thiên nhiên bầutrời đến bức tranh sinh hoạt trong gia đình, từ ngày tàn đến tối mịt, từ nỗi buồn mệt mỏi côđơn đến niềm vui ấm áp đoàn tụ, từ bóng tối hướng tới ánh sáng. Đó cũng chính là vẻ đẹprất hiện đại của bài thơ này.”Chiều tối” là bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ của Hồ Chủ tịch: vẻ đẹp cổ điển xen lẫntinh thần hiện đại. Bài thơ đã mang tới người đọc một bức tranh thiên nhiên vô cùng sinhđộng tươi đẹp của một buổi chiều trong vùng sơn cước. Đồng thời, nó cũng cho chúng tathấy tâm hồn thanh cao, tinh thần lạc quan yêu đời của tác giả dù trong hoàn cảnh nào tácgiả vẫn lạc quan tin tưởng vào cuộc sống vào tương lai.đang trong cảnh tù đày, bị đày đọacả về thể xác và tinh thần.
Xem thêm: Làm Sao Để Tiết Kiệm Pin Cho Samsung Galaxy Của Bạn, 5 Cách Giúp Tiết Kiệm Pin Hiệu Quả Cho Iphone
=> Trên đây là bài viết tham khảo. Tuy nhiên, nếu bạn học sinh nào muốn viết theo ý mìnhthì tech12h có dàn ý để các bạn dễ viết bài.1. Mở bài:Giới thiệu tác giả, tác phẩm.2. Thân bài:- Hoàn cảnh sáng tác, vị trí bài thơ.- Phân tích hai câu đầu: Bức tranh chiều tối vùng sơn cướcCổ điển: Cách lựa chọn thi liệu cổ, sử dụng thể thơ: tứ tuyệt, nghệ thuật tả cảnh ngụtình, nghệ thuật lấy động tả tĩnh.Hiện đại: Cách vận dụng thi liệu sáng tạo.- Phân tích hai câu cuối: Hình ảnh con người lao động trong không gian chiều tối.Cổ điển: Bút pháp gợi mà không tả cùng nghệ thuật lấy sáng tả tối trong bài thơ quanhãn từ “hồng”.Hiện đại: Sự vận động của tứ thơ, vẻ đẹp khỏe khoắn của người lao động, tinh thầnlạc quan và phong thái ung dung của người chiến sĩ trong cảnh tù đày.3. Kết bài:Khẳng định giá trị của bài thơ.
